«Η οπτικοακουστική αγωγή στο σύγχρονο σχολείο: θεωρητικές και πρακτικές προσεγγίσεις»

Απαιτούμενα τυπικά προσόντα και όροι συμμετοχής

-Στοιχειώδης εξοικείωση με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών (για την οποία δεν απαιτείται κάποια πιστοποίηση)

-Κάτοχοι ενός πτυχίου ανώτερης ή ανώτατης εκπαίδευσης (ή δυνάμει κάτοχοι –φοιτητές- ενός τέτοιου πτυχίου)

Σκοπός του προγράμματος

Στόχος του προγράμματος είναι οι συμμετέχοντες να κατανοήσουν τις βασικές έννοιες που συνδέονται με την οπτικοακουστική αγωγή και τις βασικές θεωρίες που διατυπώθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες για τη χρήση, αξιοποίηση και ένταξη των ΜΜΕ στη μαθησιακή διαδικασία. Ακόμη να κατανοήσουν την ιστορική εξέλιξη της ένταξης αυτής συνδέοντάς την και με την ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα. Τέλος, μέσα από την περιγραφή του ρόλου των Μέσων στη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα, να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη αξιοποίησης των Μέσων στην τυπική και άτυπη εκπαίδευση, καθώς αυτή αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για μια καλύτερη αντίληψη της πραγματικότητας αλλά και προϋπόθεση για την ενεργό συμμετοχή των μελλοντικών πολιτών (σημερινών μαθητών) στη δημόσια ζωή.

Ακόμη επιδιώκεται οι συμμετέχοντες να κατανοήσουν τους τρόπους με τους οποίους τα Μέσα μπορούν να ενταχθούν στη σχολική καθημερινότητα αλλά και τα αναμενόμενα αποτελέσματα που θα έχει η ένταξη αυτή. Τα αποτελέσματα αυτά αφορούν στο συνολικό παιδαγωγικό κλίμα του σχολείου, στις μαθητικές επιδόσεις αλλά και στις στάσεις των μαθητών ως προς διάφορα κοινωνικά ζητήματα. Η επίδραση αυτή θα αναλυθεί τόσο σε θεωρητικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο εκπαιδευτικής πρακτικής μέσα από συγκεκριμένα μοντέλα εφαρμογής. Τα μοντέλα αυτά περιγράφουν την ένταξη των Μέσων στο ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου είτε με αφορμή μια δράση είτε ως ολοκληρωμένα προγράμματα παρέμβασης. Τέλος οι συμμετέχοντες θα κατανοήσουν τη δυνατότητα διαθεματικής χρήσης των Μέσων αλλά και τις προϋποθέσεις και τα βήματα σχεδιασμού και υλοποίησης ολοκληρωμένων προγραμμάτων παρέμβασης με εργαλείο την εικόνα και τα Μέσα.

Εκπαιδευτικοί στόχοι

Οι επιμορφούμενοι αναμένεται μετά το τέλος του προγράμματος να:

• κατανοούν τις βασικές θεωρίες που σχετίζονται με την οπτικοακουστική αγωγή και την εισαγωγή της στο σχολείο
• κατανοούν τις βασικές έννοιες των παραπάνω θεωριών
• γνωρίζουν την ιστορική εξέλιξη της εισαγωγής της οπτικοακουστικής αγωγής στα εκπαιδευτικά συστήματα
• κατανοούν την υπάρχουσα κατάσταση στο εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας ως προς την εισαγωγή της οπτικοακουστικής αγωγής στα αναλυτικά προγράμματα όλων των βαθμίδων
• αντιλαμβάνονται την ανάγκη εισαγωγής της οπτικοακουστικής αγωγής στο εκπαιδευτικό μας σύστημα
• εντοπίζουν στο ωρολόγιο πρόγραμμα και τα σχολικά εγχειρίδια όλων των γνωστικών αντικειμένων τα οπτικοακουστικά ερεθίσματα που μπορούν να αξιοποιηθούν
• εμπλουτίζουν τη μαθησιακή διαδικασία σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα με δράσεις οπτικοακουστικής αγωγής
• υλοποιούν προγράμματα οπτικοακουστικής αγωγής
• χρησιμοποιούν τα Μέσα και τα προϊόντα τους για να βελτιώσουν το παιδαγωγικό κλίμα στο σχολείο
• χρησιμοποιούν τα Μέσα και τα προϊόντα τους για να βελτιώσουν τις επιδόσεις των μαθητών
• χρησιμοποιούν την εικόνα ως «εργαλείο» επίδρασης στις στάσεις των μαθητών για μια σειρά από κοινωνικά ζητήματα και για να βελτιώσουν την ευαισθητοποίησή τους ως προς αυτά
• γνωρίζουν τρόπους αξιοποίησης έτοιμων οπτικοακουστικών προϊόντων
• αναζητούν τα φανερά και κρυφά μηνύματα των οπτικοακουστικών προϊόντων και αναλύουν κριτικά τις άμεσες και έμμεσες πληροφορίες ενός οπτικοακουστικού προϊόντος

Στοιχεία επικοινωνίας

Δημήτριος Βαρσάμης: 2321049381

Γιάννης Πούλιος: 694 645 3208

Γιάννης Σαμολαδάς: 694 575 4415

Διδάσκοντες

Όλοι οι εκπαιδευτές του προγράμματος θα πρέπει:

-να είναι κάτοχοι μεταπτυχιακού ή διδακτορικού διπλώματος σπουδών ή/και να έχουν σπουδές στον χώρο της παιδαγωγικής ή της κοινωνιολογίας ή της ψυχολογίας

-να είναι εξοικειωμένοι με τη χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας  (δημιουργία παρουσιάσεων και πολυμεσικού υλικού, εξοικείωση με εκπαιδευτικές πλατφόρμες και την ασύγχρονη εκπαίδευση) 

-να έχουν επιμορφωτική εμπειρία σε θέματα σχετικά με την οπτικοακουστική αγωγή 

-ενισχυτικά στα παραπάνω, να έχουν αντίστοιχο συγγραφικό έργο

-να έχουν εργασιακή και επιμορφωτική εμπειρία σχετική με τη θεματολογία του προγράμματος (εκπαίδευση) 

Προτεινόμενοι εκπαιδευτές:

• Πούλιος Ιωάννης, Εκπαιδευτικός ΠΕ70, Σύμβουλος Εκπαίδευσης Δασκάλων Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Σερρών, Συντονιστής Εθνικού Δικτύου Αγωγής Τηλεόρασης, Συντονιστής Εθνικού Δικτύου για την Παιδεία στα Μέσα, Συντονιστής Διεθνούς Μαθητικού Διαγωνισμού Ταινιών Μικρού Μήκους, κάτοχος διδακτορικού στην οπτικοακουστική αγωγή (κινηματογραφική παιδεία)
• Ιωάννης Σαμολαδάς, Δημόσιος Υπάλληλος Κλάδου ΠΕ – Πληροφορικής, Προϊστάμενος Νέων Τεχνολογιών και Πληροφορικής, Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Σερρών, Συντονιστής Εθνικού Δικτύου για την Παιδεία στα Μέσα, μέλος Οργανωτικής Επιτροπής Διεθνούς Μαθητικού Διαγωνισμού Ταινιών Μικρού Μήκους

1. Πούλιος Ιωάννης

- σπουδές στον χώρο της παιδαγωγικής

Α. Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης  του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θες/νικης, 1990

Β. Διετής μετεκπαίδευση τη διετία 2014-15 στο Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης «Δημ. Γληνός»

Γ. Μεταπτυχιακό στις Επιστήμες της Αγωγής (2014)  στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Δ. Διδακτορική διατριβή στις Επιστήμες της Αγωγής (2019) στο ΤΕΦΑΑ Σερρών – ΑΠΘ («Η επίδραση ενός προγράμματος κινηματογραφικής παιδείας μέσω της θεωρίας της σχεδιασμένης συμπεριφοράς στις στάσεις μαθητών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης ως προς τα άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και αναπηρία».)

-εξοικείωση με τη χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας  

Α. Πιστοποίηση Α  επιπέδου, 2008

Β. Πιστοποίηση Β  επιπέδου, 2011

Γ. Μέλος της ομάδας που συντόνιζε το εξ αποστάσεως επιμορφωτικό πρόγραμμα «Διαμεσολάβηση μεταξύ συνομηλίκων», σε συνεργασία με το ΤΕΙ Κ. Μακεδονίας

- επιμορφωτικό, οργανωτικό και συγγραφικό έργο σε θέματα σχετικά με την οπτικοακουστική

-Σχεδιαστής, συντονιστής και επιμορφωτής του Εθνικού Δικτύου Σχολείων «Δίκτυο Αγωγής Τηλεόρασης»

-Σχεδιαστής, συντονιστής και επιμορφωτής του Περιφερειακού Δικτύου Σχολείων Κεντρικής Μακεδονίας «Παιδιά και διαδίκτυο»

-Αντιπρόεδρος και επιμορφωτής του Εθνικού Δικτύου «Παιδεία στα Μέσα: τηλεόραση, κινηματογράφος, διαδίκτυο» (2020-2024)

-Μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής του Διεθνούς Μαθητικού Διαγωνισμού Ταινιών Μικρού Μήκους «Cinema διάβασες;»

-Συγγραφέας του βιβλίου «Παιδί και τηλεόραση» (εκδόσεις Σμυρνιωτάκης)

-Συγγραφέας των Οδηγών Δραστηριοτήτων για τους εκπαιδευτικούς, του Εθνικού Δικτύου Αγωγής Τηλεόρασης

-Συγγραφέας του Οδηγού Δραστηριοτήτων για τους εκπαιδευτικούς, του Περιφερειακού Δικτύου Κ. Μακεδονίας «Παιδί και διαδίκτυο»

-Συγγραφέας του Οδηγού δημιουργίας ταινίας, του Διεθνούς Μαθητικού Διαγωνισμού Ταινιών Μικρού Μήκους

- Μέλος της ερευνητικής ομάδας στην έρευνα που εκπονήθηκε με άδεια του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου σε 26 δημοτικά σχολεία της Βόρειας Ελλάδας με θέμα τις τηλεοπτικές συνήθειες των παιδιών της πέμπτης και έκτης δημοτικού (2009). «Καταγραφή απόψεων των μαθητών πέμπτης και έκτης δημοτικού για την τηλεόραση, διερεύνηση της επιρροής της τηλεόρασης στους μαθητές καθώς  και της σχέσης των τηλεοπτικών τους συνηθειών με την αυτοεικόνα τους, τον ελεύθερο χρόνο τους και τις συνήθειες της οικογένειάς τους», Έτος διεξαγωγής 2008, Φορέας υλοποίησης: Διεύθυνση Π.Ε. Σερρών, Έγκριση ΙΕΠ: πράξη 6 του 2008 του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (όπως κοινοποιήθηκε με το αρ. πρωτ. Έγγραφο Φ15/783/71823/Γ1/2-7-2008 της Διεύθυνσης Σπουδών Π.Ε.)

-Επιμορφωτικό έργο 300 ωρών για το πρόγραμμα «Η οπτικοακουστική αγωγή στο σύγχρονο σχολείο: θεωρητικές και πρακτικές προσεγγίσεις» & εκπόνηση επιμορφωτικού υλικού (ΚΕΔΙΒΙΜ, ΔΙΠΑΕ)

-Συγγραφικό έργο: Ευαγγελινού Χ., Πούλιος Ι. Συγγραφή του κεφαλαίου «Άτομα με αναπηρία – Αθλητισμός και Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας», που συμπεριλαμβάνεται στον συλλογικό τόμο με τίτλο «Αθλητισμός και Μέσα Επικοινωνίας: Ρητορική, Ταυτότητες και Αναπαραστάσεις» (τον οποίο επιμελούνται οι Δρ Νικόλαος Τσιγγίλης και Δρ. Διαμαντής Μαστρογιαννάκης), Εκδόσεις Ζυγός, 2020, ISBN (ISBN: 978-618-5063-63-4), και σύστημα πανεπιστημιακών συγγραμμάτων Εύδοξος (Κωδικός: 94691909)

-Συγγραφικό έργο: Παιδί και τηλεόραση, 2006, Ένωση Προστασίας Καταναλωτών Σερρών, ISBN: 960-86380-2-Χ, μονογραφία

Δημοσιεύσεις:

1.            Πούλιος, Ι., Κρυστάλλης, Χ., Δημητροπούλου, Δ, & Ευαγγελινού, Χ. (2017). Η αξιοποίηση του κινηματογράφου στο μάθημα της φυσικής αγωγής στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Θέματα Επιστημών και Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση, 10(2-3), 135-152. http://earthlab.uoi.gr/thete/index.php/thete/article/view/287 (ISSN: 1792-8796)

2.            Poulios, I., Evaggelinou, C., Antoniou, P., Tsigilis, N., Dimitropoulou, D., Krystallis, C. "The impact of a cinema literacy program through the theory of planned behaviour on the attitudes of primary school students towards people with special educational needs and disabilities," PANR Journal, September 27, 2018, 491-506, https://www.panr.com.cy/?p=1759. ISSN: 2421-7824

3.            Κρυστάλλης, Χ., Ευαγγελινού, Χ., Πούλιος, Ι. & Δημητροπούλου, Δ. (2019). Η επίδραση του φύλου στις στάσεις μαθητών απέναντι στη συνεκπαίδευση μαθητών με και χωρίς αναπηρία μετά την εφαρμογή παρεμβατικού προγράμματος. Επιστήμες της Αγωγής, 2, 54-74. https://ejournals.lib.uoc.gr/index.php/edusci/issue/view/69  (όλο το τεύχος), μόνο το άρθρο: https://ejournals.lib.uoc.gr/index.php/edusci/article/view/592/505 , 6/6/2019, ISSN 1109-8740

1.  Σαμολαδάς Ιωάννης (Πληροφορικής, τεχνική υποστήριξη)

Πτυχία

-Πτυχίο Πληροφορικής, ΑΠΘ, 2002

-Διδακτορικό στη Πληροφορική, ΑΠΘ, 2012

-Μεταπτυχιακό στη Διασφάλιση Ποιότητας, ΕΑΠ, 2018

Διδακτικές ενότητες και διάρκεια αυτών

Αναλυτική παρουσίαση διδακτικών ενοτήτων

• Ενότητα 1: Οπτικοακουστική αγωγή: αποσαφήνιση εννοιών και ορισμός πεδίου 

Σκοπός της ενότητας είναι να εξεταστεί η εννοιολογική βάση της οπτικοακουστικής αγωγής και ο τρόπος με τον οποίο εφαρμόζεται σε συγκεκριμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Ορίζεται το γνωστικό πεδίο της οπτικοακουστικής αγωγής και αποσαφηνίζονται οι βασικές της έννοιες και συγκεκριμένα η «παραγωγή», η «γλώσσα», η «αναπαράσταση» και το «κοινό». Οι έννοιες αυτές παρέχουν ένα θεωρητικό πλαίσιο που μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα Μέσα, σύγχρονα και παλαιότερα. Τέλος εξετάζεται η ορολογία που χρησιμοποιείται και απαντώνται τα βασικά ερωτήματα που αφορούν στη φιλοσοφία και στην εφαρμογή της οπτικοακουστικής αγωγής στο εκπαιδευτικό περιβάλλον. 

Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης αυτής της ενότητας θα πρέπει οι επιμορφούμενοι να μπορούν να:

• Ορίσουν το γνωστικό πεδίο της οπτικοακουστικής αγωγής
• Κατανοούν τις βασικές έννοιες αυτού του γνωστικού πεδίου.
• Χρησιμοποιήσουν την ορολογία που περιγράφει τις ποικίλες διαστάσεις της οπτικοακουστικής αγωγής. 
• Κατανοούν τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι βασικές έννοιες αξιοποιούνται στο πλαίσιο εκπαιδευτικών δράσεων κριτικής αποτίμησης οπτικοακουστικών προγραμμάτων, μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα. 
• Αποσαφηνίσουν τις διαφορές ανάμεσα στους διαφορετικούς ορισμούς αλλά και τη διαφορετική ορολογία που περιγράφουν τη φιλοσοφία και τις δράσεις της οπτικοακουστικής αγωγής. 

• Ενότητα 2: Γιατί είναι αναγκαία η οπτικοακουστική αγωγή; 

Σκοπός της ενότητας αυτής είναι να κατανοήσουν οι συμμετέχοντες από τη μια την ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα, την πλήρη δηλαδή απουσία της οπτικοακουστικής αγωγής από το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας και από την άλλη την ανάγκη εισαγωγής της σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Η απουσία της οπτικοακουστικής αγωγής αναλύεται μέσα από κάθε δομικό στοιχείο του εκπαιδευτικού συστήματος (αναλυτικά προγράμματα, θεσμικό πλαίσιο, ωρολόγια προγράμματα, σχολικά εγχειρίδια, υποστηρικτικές επιστημονικές δομές, φορείς κλπ) ενώ η  ανάγκη εισαγωγής της τεκμηριώνεται από έρευνες που συνδέουν την υλοποίηση δράσεων οπτικοακουστικής αγωγής με τις επιδόσεις των μαθητών, την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και της δημιουργικότητάς τους αλλά και τις στάσεις τους σε μια σειρά από κοινωνικά ζητήματα. Η προσέγγιση αυτής της διάστασης της οπτικοακουστικής αγωγής είναι απαραίτητη για τους συμμετέχοντες ώστε στη συνέχεια να προσεγγίσουν το θεωρητικό πλαίσιο για την οπτικοακουστική αγωγή. 

Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης αυτής της ενότητας θα πρέπει να μπορούν οι συμμετέχοντες να:

•             Τεκμηριώσουν την απουσία της οπτικοακουστικής αγωγής από το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.

•             Κατανοήσουν τις συνέπειες της έλλειψης οπτικοακουστικής παιδείας.

•             Συνειδητοποιήσουν τους πολλαπλούς ρόλους της οπτικοακουστικής αγωγής στη μαθησιακή διαδικασία και τα οφέλη από την αξιοποίηση των Μέσων σε αυτή

• Ενότητα 3: Αλφαβητισμός στα Μέσα

Σκοπός της ενότητας είναι να περιγράψει την ιστορική εξέλιξη του όρου «αλφαβητισμός στα Μέσα» και να καταδείξει το πραγματικό του περιεχόμενο, όλες εκείνες δηλαδή τις γνώσεις, τις ικανότητες και τις δεξιότητες που είναι απαραίτητες για την ερμηνεία και την πρόσβαση στα Μέσα. Διευκρινίζεται επίσης ότι στόχος της οπτικοακουστικής αγωγής πρέπει να είναι όχι ο λειτουργικός αλφαβητισμός, δηλαδή η ικανότητα κατανόησης ενός οπτικοακουστικού προϊόντος, αλλά ο κριτικός αλφαβητισμός που περιλαμβάνει ανάλυση, αξιολόγηση και κριτικό αναστοχασμό και συνεπάγεται την κατάκτηση μιας «μεταγλώσσας», που αποτελεί έναν τρόπο περιγραφής των διάφορων τρόπων επικοινωνίας και προϋποθέτει την κατανόηση του θεσμικού, οικονομικού και κοινωνικού πλαισίου επικοινωνίας.

Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης αυτής της ενότητας θα πρέπει να μπορούν οι συμμετέχοντες να:

•             Κατανοήσουν την ιστορική εξέλιξη της έννοιας του οπτικοακουστικού αλφαβητισμού.

•             Περιγράψουν το περιεχόμενο του όρου.

•             Να διακρίνουν  τον λειτουργικό από τον κριτικό οπτικοακουστικό αλφαβητισμό. 

•             Κατανοήσουν τους διαφορετικούς ορισμούς που διατυπώθηκαν κατά καιρούς.

• Ενότητα 4: Κατανόηση του ρόλου και του περιεχομένου των Μέσων

Σκοπός της ενότητας είναι η ανάλυση του περιεχομένου των Μέσων μέσα από συγκεκριμένες έννοιες και μεθόδους ανάλυσης. Απαντάται αρχικά το ερώτημα «γιατί μελετάμε το περιεχόμενο των Μέσων» και η συζήτηση επικεντρώνεται στα μη έκδηλα μηνύματα των Μέσων μέσα από τη μελέτη συγκεκριμένων αξόνων. Στη συνέχεια επιδιώκεται να παρουσιαστούν οι σημαντικότερες κριτικές προσεγγίσεις στο περιεχόμενο των Μέσων και να τονιστούν οι διαφορές τους. Σε αυτό το πλαίσιο προτείνονται δύο μέθοδοι ανάλυσης του περιεχομένου των Μέσων, η ανάλυση του λόγου των Μέσων που αξιοποιεί τις αρχές του δομισμού στη γλωσσολογία (γιατί λαμβάνει υπόψη της την άποψη ότι τα συστήματα νοημάτων προέρχονται από τον πολιτισμό) και η ανάλυση του ακροατηρίου τους (γιατί λαμβάνει υπόψη της την άποψη ότι οι θεατές συνάγουν τα δικά τους νοήματα). 

Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης αυτής της ενότητας θα πρέπει να μπορούν οι συμμετέχοντες να:

•             Κατανοήσουν τη σημασία της ανάλυσης του περιεχομένου των Μέσων.

•             Θεωρήσουν κριτικά τις διαφορετικές προσεγγίσεις ως προς την ανάλυση του περιεχομένου των Μέσων.

•             Κατανοήσουν τις δύο διαφορετικές μεθόδους ανάλυσης (ανάλυση περιεχομένου και ανάλυση ακροατηρίου).

•             Προσεγγίζουν το περιεχόμενο των ΜΜΕ ως πληροφορία.

•  Ενότητα 5: Ιστορική εξέλιξη της οπτικοακουστικής αγωγής

Σκοπός του κεφαλαίου αυτού είναι να παρουσιάσει μια συνοπτική ιστορία της οπτικοακουστικής αγωγής διεθνώς. Η ιστορική εξέλιξη της οπτικοακουστικής αγωγής είναι σημαντική γιατί συνδέεται με τις εκάστοτε κοινωνικές και πολιτιστικές συνθήκες και αποτυπώνεται στις αντίστοιχες θεωρητικές προσεγγίσεις για τα Μέσα και τον τρόπο με τον οποίο μελετώνται. Στην πραγματικότητα, λοιπόν, μέσα από την περιγραφή των τριών σταδίων της εξέλιξης των Μέσων, περιγράφεται ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τα Μέσα. Από την αποδοχή της παντοδυναμία των Μέσων και της αδυναμία του κοινού, περάσαμε σήμερα σε πιο σύνθετες προσεγγίσεις που υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει ένα ομοιογενές κοινό, αλλά διαφοροποιημένες κατηγορίες κοινού που κατασκευάζουν τα δικά τους νοήματα ανεξάρτητα από τις προθέσεις των Μέσων. Η ιστορική αυτή προσέγγιση είναι σημαντική γιατί περιγράφει διαφορετικά μοντέλα οπτικοακουστικής αγωγής. Στην αρχή, η οπτικοακουστική αγωγή αποτέλεσε ένα είδος «εμβολιασμού» των νέων έναντι των επικίνδυνων μιντιακών κειμένων, ενώ σήμερα προσεγγίζεται ως μια διαδικασία κριτικού γραμματισμού και ενεργητικής αλληλεπίδρασης. 

Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης αυτής της ενότητας θα πρέπει να μπορούν οι συμμετέχοντες να:

•             Γνωρίζουν την ιστορική εξέλιξη της οπτικοακουστικής αγωγής.

•             Προσεγγίζουν  κριτικά τα τρία διαφορετικά στάδια αυτής της ιστορικής εξέλιξης.

•             Κατανοούν τον τρόπο που η οπτικοακουστική αγωγή εξελίσσεται παράλληλα με τις εκάστοτε κοινωνικές συνθήκες. 

•             Κατανοούν τους λόγους για τους οποίους η εξέλιξη στη φιλοσοφία της οπτικοακουστικής αγωγής προσεγγίζεται ως κομμάτι του εκδημοκρατισμού του σχολείου.

•             Κατανοούν το περιεχόμενο της αμυντικότητας, της διαχρονικής δηλαδή καχυποψίας της κοινωνίας και της εκπαίδευσης έναντι των Μέσων.

• Ενότητα 6: Η οπτικοακουστική αγωγή στα αναλυτικά προγράμματα και η ελληνική πραγματικότητα 

Σκοπός του κεφαλαίου αυτού είναι να περιγραφεί η θέση που έχει ή θα μπορούσε να έχει η οπτικοακουστική αγωγή στα αναλυτικά προγράμματα των σχολείων. Η περιγραφή αυτή εστιάζει και πάλι στο αγγλοσαξονικό μοντέλο και συνοδεύεται από επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητα του μοντέλου εισαγωγής. Οι επιφυλάξεις αυτές συσχετίζονται με την ετοιμότητα των εκπαιδευτικών να υλοποιήσουν τέτοιες δράσεις και το ίδιο το περιεχόμενο της οπτικοακουστικής αγωγής. Προτείνεται η διαθεματική αξιοποίηση ως το πιο αποτελεσματικό εργαλείο γιατί επιτρέπει μια πιο ολιστική θεώρηση του θέματος αλλά και την εξασφάλιση διδακτικού χρόνου για την οπτικοακουστική αγωγή. Η ανάδειξη της διαθεματικής προσέγγισης είναι πολύ σημαντική καθώς μέσα από αυτήν προτείνεται ένα μοντέλο εισαγωγής της οπτικοακουστικής αγωγής στο σχολικό περιβάλλον μέσα μάλιστα από συγκεκριμένα παραδείγματα. Η πληροφόρηση για την ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα είναι απαραίτητη γιατί περιγράφει τις δυσκολίες που ένας Έλληνας εκπαιδευτικός αντιμετωπίζει στην προσπάθειά του να εισάγει στη σχολική τάξη την οπτικοακουστική αγωγή. 

Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης αυτής της ενότητας θα πρέπει οι συμμετέχοντες να μπορούν να:

• Κατανοούν τους λόγους για τους οποίους η οπτικοακουστική αγωγή δεν έχει ακόμη ενταχθεί στα αναλυτικά προγράμματα των σχολείων (διεθνώς)
• Γνωρίζουν την ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα ως προς την οπτικοακουστική αγωγή. 
• Προσεγγίζουν τους τρόπους με τους οποίους η οπτικοακουστική αγωγή έχει εισαχθεί σε συγκεκριμένα αναλυτικά προγράμματα.
• Κατανοούν τις προβληματικές περιοχές αυτής της εισαγωγής.
• Αντιλαμβάνονται την ανάγκη διαθεματικής προσέγγισης ως προς την υλοποίηση δράσεων οπτικοακουστικής αγωγής. 
• Προσεγγίζουν το περιεχόμενο της οπτικοακουστικής αγωγής στο πλαίσιο συγκεκριμένων γνωστικών αντικειμένων. 
• Κατανοούν τις αιτίες της καθυστέρησης ως προς την εισαγωγή της οπτικοακουστικής αγωγής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. 

• Ενότητα 7: Παιδαγωγικές προσεγγίσεις για την οπτικοακουστική αγωγή

Σκοπός της ενότητας είναι να περιγράψει τα ζητήματα που συνδέονται με την εισαγωγή της οπτικοακουστικής αγωγής στο σχολείο. Προσεγγίζεται η επίσημη θεσμική διάσταση της εισαγωγής (στο πλαίσιο των αναλυτικών προγραμμάτων) και η πρακτική διάσταση της παιδαγωγικής χρήσης και αξιοποίησης των Μέσων. Επιδιώκεται να παρουσιαστούν τα ερωτήματα που συνοδεύουν αυτή την εισαγωγή, τα διαφορετικά μοντέλα εισαγωγής καθώς και τα χαρακτηριστικά των δραστηριοτήτων οπτικοακουστικής αγωγής. Επίσης στόχος της ενότητας είναι να τονιστεί η φύση και τα χαρακτηριστικά των μιντιακών κειμένων, τα οποία ως πολυτροπικά κείμενα μπορούν να προσεγγιστούν διαθεματικά και να αξιοποιηθούν με τη χρήση της μεθόδου project. Σημειώνονται επίσης τα κοινά χαρακτηριστικά ανάμεσα στη διδασκαλία της γλώσσας και της διδασκαλίας για τα Μέσα και προτείνεται να δοθεί έμφαση στην παραγωγή μιντιακών κειμένων, μέσω της οποίας οι μαθητές θα κατακτήσουν τον πολυπόθητο οπτικοακουστικό αλφαβητισμό. Τέλος, παρουσιάζονται οι κομβικές έννοιες που συγκροτούν την εισαγωγή της οπτικοακουστικής αγωγής στο σχολικό περιβάλλον.

Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης αυτής της ενότητας θα πρέπει να μπορούν οι συμμετέχοντες να:

• Κατανοήσουν τα βασικά ερωτήματα που συνοδεύουν την εισαγωγή της οπτικοακουστικής αγωγής.
• Προσεγγίζουν κριτικά τα διαφορετικά μοντέλα αυτής της εισαγωγής.
• Αντιλαμβάνονται τα μιντιακά κείμενα ως πολυτροπικά κείμενα που μπορούν να προσεγγιστούν διαθεματικά.
• Κατανοούν τους λόγους για τους οποίους η μέθοδος project προσφέρεται για την οπτικοακουστική αγωγή.
• Εξηγούν τους λόγους για τους οποίους η παραγωγή μιντιακών κειμένων από τους ίδιους τους μαθητές είναι κομβικής σημασίας.
• Συγκρίνουν τη διδασκαλία για τα Μέσα με τη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος και εντοπίζουν τις ομοιότητες.
• Αντιλαμβάνονται την οπτικοακουστκή αγωγή ως διαδικασία κριτικής προσέγγισης με τη χρήση κοινωνιολογικών εργαλείων ανάλυσης.

• Ενότητα 8: Στρατηγικές διδασκαλίας 

Σκοπός της ενότητας είναι να παρουσιαστούν συνοπτικά οι περισσότερες στρατηγικές μάθησης που ακολουθούνται κατά την εισαγωγή της οπτικοακουστικής αγωγής στην εκπαιδευτική διαδικασία. Πρόκειται για διαφορετικές στρατηγικές που έχουν ως κοινό τους χαρακτηριστικό την ενεργό μάθηση και την εργασία σε ομάδες και οι οποίες «οπλίζουν» τους μαθητές με διαφορετικά επίπεδα κριτικού αναστοχασμού. Καθώς οι μαθητές εμπλέκονται στις προτεινόμενες στρατηγικές ανάλυσης κειμένου, ανάλυσης πλαισίου, μελέτες περίπτωσης, μεταφράσεις, προσομοιώσεις και παραγωγές, αποκτούν όλο και πιο ουσιαστικές γνώσεις για τα ΜΜΕ, εξοικειώνονται όλο και περισσότερο με τις συμβάσεις και τους κώδικες των Μέσων και καλλιεργούν δεξιότητες ανάλυσης των μιντιακών κειμένων. Επιδιώκεται επίσης να παρουσιαστούν τα βασικά χαρακτηριστικά κάθε στρατηγικής αλλά και παραδείγματα δραστηριοτήτων που μπορούν να υλοποιηθούν στο πλαίσιό της. 

Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης αυτής της ενότητας θα πρέπει να μπορούν οι συμμετέχοντες να:

• Προσεγγίζουν κριτικά τις διαφορετικές στρατηγικές μάθησης που προτείνονται.
• Κατανοούν το περιεχόμενο, τη φιλοσοφία και τις τεχνικές της ανάλυσης κειμένου, της ανάλυσης πλαισίου, της μελέτης περίπτωσης, των μεταφράσεων και των παρομοιώσεων.
• Κατανοούν το περιεχόμενο, τη φιλοσοφία και τις τεχνικές της παραγωγής οπτικοακουστικών προϊόντων. 
• Αξιοποιούν τις υπάρχουσες στρατηγικές με βάση τους ιδιαίτερους στόχους τους ώστε να επιλέγουν  την κατάλληλη στρατηγική.

• Ενότητα 9: Το πρόγραμμα σπουδών της Unesco

Σκοπός του κεφαλαίου αυτού είναι η παρουσίαση του Οδηγού Σπουδών της Unesco για την οπτικοακουστική αγωγή. Οι συγγραφείς του Οδηγού, θέλοντας να αναδείξουν τον σημαντικό ρόλο των Μέσων στη σύγχρονη κοινωνία, συνδέουν το ζήτημα της οπτικοακουστικής αγωγής με το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο Οδηγός Σπουδών της Unesco είναι η πιο ολοκληρωμένη διεθνώς πρόταση υλοποίησης της οπτικοακουστικής αγωγής στην εκπαίδευση. Αυτό το στοιχείο δεν είναι η μοναδική καινοτομία της έκδοσης καθώς οι συγγραφείς ενοποιούν για πρώτη φορά δύο σημαντικά πεδία, την πληροφοριακή παιδεία (Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας) και την Εκπαίδευση στα Μέσα. Η νέα ενοποιημένη πλατφόρμα που προτείνεται, ονομάζεται Παιδεία στα Μέσα και την Πληροφορία και προϋποθέτει τον οπτικοακουστικό αλφαβητισμό των εκπαιδευτικών ως προϋπόθεση για τον αντίστοιχο αλφαβητισμό των μαθητών. Στον Οδηγό περιγράφονται τα οφέλη από την ΠσΜΠ, οι προϋποθέσεις επιτυχούς υλοποίησης, οι βασικές θεματικές ενότητες και οι σημαντικότερες προσεγγίσεις για την εισαγωγή της στο σχολείο. 

Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης αυτής της ενότητας θα πρέπει να μπορούν οι συμμετέχοντες να:

• Κατανοούν πώς συνδέεται ο οπτικοακουστικός αλφαβητισμός με το ζήτημα της προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
• Κατανοούν τη φιλοσοφία του Οδηγού Σπουδών της Unesco για την Παιδεία στα Μέσα και την Πληροφορία.
• Αντιλαμβάνονται τον σημαντικό ρόλο των εκπαιδευτικών στην καλλιέργεια του οπτικοακουστικού αλφαβητισμού των παιδιών.
• Κατανοούν τους λόγους για τους οποίους η Unesco ενοποιεί στον Οδηγό της σε μία πλατφόρμα, την πληροφοριακή παιδεία και στην εκπαίδευση στα Μέσα. 
• Κατανοούν τα οφέλη από την Παιδεία στα Μέσα και την πληροφορία.
• Κατανοούν τις προϋποθέσεις που εξασφαλίζουν την αποτελεσματικότητα της οπτικοακουστικής αγωγής.
• Προσεγγίζουν τους βασικούς θεματικούς άξονες του Οδηγού Σπουδών.
• Ορίσουν τις ικανότητες που αναμένεται να κατακτηθούν από ένα πρόγραμμα οπτικοακουστικής αγωγής.
• Κατανοούν τις παιδαγωγικές προσεγγίσεις και στρατηγικές που προτείνονται από τον Οδηγό στην εκπαιδευτική κοινότητα.

• Ενότητα 10: Το πρόγραμμα σπουδών του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για την οπτικοακουστική έκφραση

Σκοπός της ενότητας είναι να παρουσιάσει την πρώτη και μοναδική στην ελληνική πραγματικότητα συστηματική προσπάθεια σύνταξης ενός Οδηγού για την οπτικοακουστική αγωγή. Ο Οδηγός αυτός επιδιώκει να εισάγει την οπτικοακουστική έκφραση σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης συνδυάζοντας την κοινωνιολογική μελέτη των οπτικοακουστικών προϊόντων με την εξοικείωση των μαθητών με όλες τις οπτικοακουστικές τέχνες. Το προτεινόμενο υλικό χωρίζεται σε δύο κατηγορίες που αφορούν δράσεις παραγωγής και δράσεις μελέτης και επεξεργασίας των οπτικοακουστικών προϊόντων. Οι προτεινόμενες δράσεις παροτρύνουν τους μαθητές να γίνουν συστηματικοί μελετητές των μιντιακών κειμένων αλλά και να εξοικειωθούν με τις γλώσσες της οπτικοακουστικής έκφρασης.

Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης αυτής της ενότητας θα πρέπει να μπορούν οι συμμετέχοντες να:

• Χρησιμοποιήσουν τον Οδηγό με σκοπό να υλοποιήσουν δράσεις οπτικοακουστικής αγωγής. 
• Κατηγοριοποιήσουν το υλικό του Οδηγού ανάλογα με τους στόχους των μαθημάτων τους.
• Επεκτείνουν τις δράσεις οπτικοακουστικής αγωγής σε πεδία που δεν συνδέονται μόνο με τα ΜΜΕ αλλά με όλες τις μορφές οπτικοακουστικής έκφρασης.
• Εμπλέκονται ενεργά σε δράσεις δημιουργίας μιντιακών κειμένων.
• Υλοποιήσουν δράσεις κριτικής ανάλυσης και μελέτης των μιντιακών κειμένων.
• Εισαγάγουν τους μαθητές τους στις συμβάσεις και τις γλώσσες των διαφορετικών οπτικοακουστικών τεχνών.
• Εξοικειώσουν τους μαθητές τους με τη γλώσσα της κινηματογραφικής αφήγησης.

• Ενότητα 11: Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση project με τη χρήση οπτικοακουστικών εργαλείων: το παράδειγμα της διατροφής

Σκοπός της ενότητας είναι να παρουσιάσει ένα συγκεκριμένο παράδειγμα επεξεργασίας και μελέτης έτοιμων οπτικοακουστικών προϊόντων στη σχολική τάξη, που μπορεί να υλοποιηθεί με τη μορφή project και αφορά ένα συγκεκριμένο γνωστικό πεδίο όπως η διατροφή. Η πρόταση συνδυάζει την οπτικοακουστική αγωγή με ένα πρόγραμμα αγωγής υγείας που στοχεύει να καλλιεργήσει υγιεινές συνήθειες διατροφής στα παιδιά. Το πρόγραμμα αυτό αποτελεί παράρτημα του Οδηγού σπουδών για την Οπτικοακουστική έκφραση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και παρουσιάζει στην εκπαιδευτική κοινότητα ένα παράδειγμα διαθεματικής αξιοποίησης των Μέσων και κυρίως του κινηματογράφου στο πλαίσιο ευρύτερων σχολικών δράσεων. Η πρόταση εστιάζει σε δράσεις μελέτης και κριτικής ανάλυσης κινηματογραφικών αποσπασμάτων.

Μετά την ολοκλήρωση της μελέτης αυτής της ενότητας θα πρέπει να μπορούν οι συμμετέχοντες να:

• Σχεδιάσουν project που αξιοποιούν τα οπτικοακουστικά προϊόντα στη μαθησιακή διαδικασία. 
• Συνδυάζουν την οπτικοακουστική αγωγή με άλλα πεδία δράσεων της σχολικής ζωής.
• Αξιοποιούν τον κινηματογράφο για να επιτύχουν γνωστικούς ή άλλους στόχους.
• Καλλιεργούν δεξιότητες μελέτης και κριτικής ανάλυσης των κινηματογραφικών προϊόντων στους μαθητές τους.
• Κατανοούν τις διαφορετικές γλώσσες και συμβάσεις διαφορετικών μιντιακών κειμένων (τηλεόραση, κινηματογράφος).
• Κατανοούν τις διαφορές ανάμεσα σε διαφορετικά κινηματογραφικά είδη (τεκμηρίωση, μυθοπλασία).

• Ενότητα 12η: Τελική εργασία

Στην τελευταία ενότητα του προγράμματος επιμόρφωσης, οι εκπαιδευόμενοι καλούνται να αναπτύξουν ένα θέμα αναφορικά με τα όσα έχουν διδαχθεί στις προηγούμενες ενότητες ως τελική εργασία.