Βιομηχανικές Διεργασίες και Εφαρμοσμένη Στατιστική στην Τεχνολογία Τροφίμων

Απαιτούμενα τυπικά προσόντα και όροι συμμετοχής

• Απολυτήριο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (γενικού ή τεχνικού ή επαγγελματικού Λυκείου).
• Πρόσβαση στο Διαδίκτυο μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή
• Κατοχή προσωπικού e-mail για επικοινωνία με τους διδάσκοντες
• Βασικές γνώσεις χειρισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών για τη διαχείριση της πλατφόρμας του προγράμματος

Σκοπός του προγράμματος

Ο σκοπός του προγράμματος είναι η ενίσχυση των γνώσεων και η ανάπτυξη δεξιοτήτων στους τομείς των βιομηχανικών διεργασιών της τεχνολογίας τροφίμων και της εφαρμοσμένης στατιστικής, ώστε οι συμμετέχοντες να μπορούν να εφαρμόζουν σύγχρονες μεθόδους και εργαλεία για την παρακολούθηση, τον έλεγχο και τη βελτίωση των παραγωγικών διαδικασιών.

Εκπαιδευτικοί στόχοι

Εκπαιδευτικοί στόχοι 

Οι εκπαιδευτικοί στόχοι του προγράμματος εστιάζουν στην απόκτηση γνώσεων σχετικά με τις κύριες τεχνολογικές διεργασίες που εφαρμόζονται στη βιομηχανία τροφίμων. Παράλληλα, αποσκοπούν στην απόκτηση θεμελιωδών γνώσεων στατιστικής και στην κατανόηση της σημασίας της για την ανάλυση και αξιολόγηση της παραγωγικής διαδικασίας. Το πρόγραμμα εισάγει τους συμμετέχοντες στις αρχές του οργανοληπτικού ελέγχου, αναδεικνύοντας τον ρόλο του στη διασφάλιση ποιότητας και την καταναλωτική αποδοχή των τροφίμων. Επιπλέον, στοχεύει στη βασική εξοικείωση με τον σχεδιασμό και την ανάλυση πειραμάτων (DoE) για τη βελτιστοποίηση διεργασιών, και στην ανάπτυξη πρακτικών δεξιοτήτων στη χρήση στατιστικών εργαλείων και λογισμικών για την επεξεργασία δεδομένων.

Γνωστικές Δεξιότητες

Οι συμμετέχοντες θα αναπτύξουν ικανότητες στη συλλογή, οργάνωση και ανάλυση δεδομένων. Θα είναι σε θέση να κατανοούν τη σημασία και τη δυναμική πραγματικών δεδομένων από την παραγωγική διαδικασία, να εντοπίζουν σχέσεις αιτίας-αποτελέσματος και να ερμηνεύουν αποτελέσματα με βάση επιστημονικές και τεχνολογικές αρχές. Με αυτόν τον τρόπο, οι συμμετέχοντες θα αποκτήσουν ουσιαστικές δεξιότητες κριτικής σκέψης, υποστηρίζοντας τεκμηριωμένες αποφάσεις σε θέματα παραγωγής, επεξεργασίας και ελέγχου ποιότητας τροφίμων, με τη βοήθεια της εφαρμοσμένης στατιστικής και των σχετικών τεχνολογικών εργαλείων.

Ψυχοκινητικές Δεξιότητες

Οι συμμετέχοντες θα μπορούν να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες σε εργαστηριακές ή παραγωγικές συνθήκες, να επιλέγουν και να εφαρμόζουν κατάλληλες τεχνολογικές και βιομηχανικές διεργασίες και να χρησιμοποιούν εργαλεία και μεθόδους στατιστικής ανάλυσης για την παρακολούθηση και τον έλεγχο της παραγωγής. Αυτές οι δεξιότητες θα ενισχύσουν την ικανότητά τους να λειτουργούν αποτελεσματικά σε περιβάλλοντα μεταποίησης, ελέγχου ποιότητας ή τεχνολογικής βελτιστοποίησης στον τομέα των τροφίμων.

Συμπεριφορές 

Οι συμμετέχοντες κατά τη διάρκεια του προγράμματος, αναμένεται να διαμορφώσουν θετική στάση απέναντι στην ποιότητα και την ασφάλεια τροφίμων, υπεύθυνη νοοτροπία απέναντι στην καινοτομία και τις τεχνολογικές εφαρμογές και διάθεση για συνεργασία, διεπιστημονική σκέψη και δια βίου μάθηση.

Στοιχεία επικοινωνίας

Άννα Μαρινοπούλου 

Επίκουρη καθηγήτρια

Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων

Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος

Αλεξάνδρεια Πανεπιστημιούπολη

57400 Θεσσαλονίκη 

τηλ: 2310 013373, email: amarinop@ihu.gr

Διδάσκοντες

Μαρινοπούλου Άννα, Μέλος ΔΕΠ Τμήματος Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων ΔΙΠΑΕ

Πετρίδης Δημήτριος Ομότιμος Καθηγητής Τμήματος Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων ΔΙΠΑΕ 

Βασίλειος Καραγεωργίου, Μέλος ΔΕΠ Τμήματος Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων ΔΙΠΑΕ

Ραφαηλίδης Στυλιανός, Ομότιμος Καθηγητής Τμήματος Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων ΔΙΠΑΕ 

Τσίοπτσιας Κωνσταντίνος, Χημικός Μηχανικός, Μεταδιδακτορικός ερευνητής

Διδακτικές ενότητες και διάρκεια αυτών

Δομή του Προγράμματος

Η παρακολούθηση στο πρόγραμμα κατάρτισης πραγματοποιείται μέσω zoom (Σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση), σαββατοκύριακα (ενδεικτικές ώρες 10.00-15.00).

Το πρόγραμμα έχει διάρκεια οκτώ (8) εβδομάδων και περιλαμβάνει 11 ενότητες, οι οποίες διεξάγονται τα Σαββατοκύριακα. Στο τέλος του προγράμματος προβλέπεται ανασκόπηση των ενοτήτων και τελική γραπτή αξιολόγηση, η οποία πραγματοποιείται την τελευταία Κυριακή.

Η επιτυχής συμμετοχή στην εξέταση αποτελεί προϋπόθεση για την απονομή Πιστοποιητικού Επιμόρφωσης, το οποίο εκδίδεται από το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης (ΚΕΔΙΒΙΜ).

Η συνοπτική περιγραφή των ενοτήτων είναι η εξής:

ΔΕ1-Ξήρανση: Μέθοδοι και επιδράσεις στη διατήρηση, σταθερότητα και ποιότητα τροφίμων

ΔΕ2-Εισαγωγή στη στατιστική ανάλυση

ΔΕ3-Κατάψυξη, Άλεση-κοσκίνηση: Βασικές τεχνικές και επιπτώσεις στην ποιότητα των τροφίμων

ΔΕ4-Αρχές Οργανοληπτικού ελέγχου

ΔΕ5-Σχεδιασμός πειραμάτων (DoE): Βασικές μέθοδοι για βελτιστοποίηση διεργασιών και ανάλυση παραγόντων

ΔΕ6- Απόσταξη, Εναλλάκτες θερμότητες: Βασικές τεχνικές και επιπτώσεις στην ποιότητα των τροφίμων

ΔΕ7-Εξώθηση, Συμπύκνωση: Τεχνολογία εξώθησης, βασικές αρχές συμπύκνωσης και επιπτώσεις στην ποιότητα των τροφίμων

ΔΕ8-Ανάλυση δεδομένων και ερμηνεία αποτελεσμάτων

ΔΕ9-Συσκευασία: Υλικά και Μέθοδοι Συσκευασίας 

ΔΕ10-Μελέτες περίπτωσης & ανάλυση δεδομένων από τον κλάδο

ΔE11-Σύνοψη εκπαιδευτικών ενοτήτων προγράμματος και τελική εξέταση

Αναλυτική παρουσίαση διδακτικών ενοτήτων

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΑΥΤΩΝ

Αναλυτική παρουσίαση διδακτικών ενοτήτων

ΔΕ1-Ξήρανση: Μέθοδοι και επιδράσεις στη διατήρηση, σταθερότητα και ποιότητα τροφίμων.

Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της ΔΕ1

 Η παρούσα ενότητα αποσκοπεί στην κατανόηση των βασικών μεθόδων ξήρανσης, καθώς και στην αξιολόγηση της επίδρασής τους στη διατήρηση, σταθερότητα και ποιότητα των τροφίμων. Επιπλέον, εστιάζει στις τεχνολογικές παραμέτρους που επηρεάζουν τα χαρακτηριστικά των προϊόντων κατά τη διαδικασία ξήρανσης.

Διάρκεια: 1 ημέρα, Θεωρητική διδασκαλία: 4 ώρες.

ΔΕ2-Εισαγωγή στη στατιστική ανάλυση

Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της ΔΕ2

Η παρούσα ενότητα αποσκοπεί στην εισαγωγή στις θεμελιώδεις έννοιες της στατιστικής ανάλυσης και στην κατηγοριοποίηση δεδομένων. Εστιάζει στην εφαρμογή στατιστικών εργαλείων για την παρακολούθηση και τον έλεγχο παραγωγικών διεργασιών στην τεχνολογία τροφίμων, καθώς και στη χρήση εξειδικευμένων λογισμικών για την ανάλυση δεδομένων και την υποστήριξη λήψης αποφάσεων.

•    Κλίμακες εκτίμησης των παραμέτρων
•    Τρόποι καταγραφής των στοιχείων        
•    Περιγραφική στατιστική
•    Μέθοδοι ανίχνευσης έκτοπων τιμών
Διάρκεια: 2 ημέρες, Θεωρητική διδασκαλία: 10 ώρες.

ΔΕ3-Κατάψυξη, Άλεση-κοσκίνηση: Βασικές τεχνικές και επιπτώσεις στην ποιότητα των τροφίμων

Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της ΔΕ3

Η παρούσα ενότητα αποσκοπεί στην παρουσίαση των βασικών τεχνικών κατάψυξης και την ανάλυση των επιδράσεών τους στην ποιότητα των τροφίμων. Επιπλέον, καλύπτει τις διαδικασίες άλεσης και κοσκίνισης, εστιάζοντας στη σημασία τους για τη βελτίωση της ομοιομορφίας και σταθερότητας των τελικών προϊόντων.

Διάρκεια: 1 ημέρα, Θεωρητική διδασκαλία: 4 ώρες.

ΔΕ4-Αρχές Οργανοληπτικού ελέγχου

Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της ΔΕ4

Η παρούσα ενότητα αποσκοπεί στην εισαγωγή των συμμετεχόντων στις βασικές αρχές του οργανοληπτικού ελέγχου τροφίμων, καθώς και στις κύριες μεθόδους οργανοληπτικής αξιολόγησης που εφαρμόζονται στη βιομηχανία τροφίμων.

Διάρκεια: 1 ημέρα, Θεωρητική διδασκαλία: 4 ώρες.

ΔΕ5-Σχεδιασμός πειραμάτων (DoE): Βασικές μέθοδοι για βελτιστοποίηση διεργασιών και ανάλυση παραγόντων.

Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της ΔΕ5

Η ενότητα αυτή εστιάζει στην ανάλυση δεδομένων και την ερμηνεία των αποτελεσμάτων μέσω βασικών στατιστικών μεθόδων. Συγκεκριμένα, καλύπτει τους ελέγχους υποθέσεων (t-test, ANOVA, Balanced Incomp-lete Block designs), οι οποίοι αποτελούν τις απλούστερες και συχνότερα απαντώμενες στατιστικές εφαρμογές στην Τεχνολογία Τροφίμων.

•    Τρόποι δειγματοληψίας
•    Στατιστικοί έλεγχοι: διαδικασία και προϋποθέσεις
•    Ανάλυση διακύμανσης ενός ή περισσότερων παραγόντων και των αλληλεπιδράσεων
•    Σύγκριση των μέσων όρων των επιπέδων του παράγοντα
•    Ισορροπημένα ατελώς ομαδοποιημένα πειράματα

 Διάρκεια: 2 ημέρες, Θεωρητική διδασκαλία: 10 ώρες.

ΔΕ6- Απόσταξη, Εναλλάκτες θερμότητες: Βασικές τεχνικές και επιπτώσεις στην ποιότητα των τροφίμων

Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της ΔΕ6

 Η παρούσα ενότητα αποσκοπεί στην παρουσίαση των αρχών της απόσταξης και της εφαρμογής των εναλλακτών θερμότητας στη βιομηχανία τροφίμων. Εξετάζονται οι τεχνικές λεπτομέρειες και η σημασία τους για την αποτελεσματική επεξεργασία, τη βελτίωση της ποιότητας και τη διατήρηση των τροφίμων.

Διάρκεια: 1 ημέρα, Θεωρητική διδασκαλία: 4 ώρες.

ΔΕ7-Εξώθηση, Συμπύκνωση: Τεχνολογία εξώθησης, βασικές αρχές συμπύκνωσης και επιπτώσεις στην ποιότητα των τροφίμων

Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της ΔΕ7

 Η παρούσα ενότητα αποσκοπεί στην ανάλυση της τεχνολογίας εξώθησης ως μεθόδου μορφοποίησης και επεξεργασίας τροφίμων, εστιάζοντας στις επιπτώσεις της στην ποιότητα και την αξία των προϊόντων. Επιπλέον, παρουσιάζονται οι βασικές αρχές και εφαρμογές της συμπύκνωσης, με έμφαση στη βελτίωση της σταθερότητας και της διάρκειας ζωής των τροφίμων.

Διάρκεια: 1 ημέρα, Θεωρητική διδασκαλία: 4 ώρες.

ΔΕ8-Ανάλυση δεδομένων και ερμηνεία αποτελεσμάτων

Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της ΔΕ8

Η παρούσα ενότητα στοχεύει στην εισαγωγή στις βασικές μεθόδους σχεδιασμού πειραμάτων (DOE) για τη βελτιστοποίηση διεργασιών στην τεχνολογία τροφίμων. Περιλαμβάνει την ανάλυση γραμμικών σχέσεων των μεταβλητών και αλληλεπιδράσεων με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας και της αποδοτικότητας των παραγωγικών διαδικασιών καθώς και πολυπαραγοντικές τεχνικές ομαδοποίησης των στοιχείων. 

•    Γενικά στοιχεία της πειραματικής διαδικασίας
•    Ορολογία πειραματικών σχεδιασμών
•    Ανάλυση απλής παλινδρόμησης και συσχέτισης
•    Ανάλυση πολλαπλής παλινδρόμησης (άριστη επιλογή των ανεξάρτητων μεταβλητών)
•    Ανάλυση κύριων συνιστωσών (PCA)
•    Ανάλυση ομαδοποίησης (Cluster Analysis)

Διάρκεια: 2 ημέρες, Θεωρητική διδασκαλία: 10 ώρες.

ΔΕ9-Συσκευασία: Υλικά και Μέθοδοι Συσκευασίας 

Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της ΔΕ9

Η παρούσα ενότητα αποσκοπεί στην παρουσίαση των βασικών υλικών συσκευασίας (πλαστικά, γυαλί, μέταλλα, χαρτόνι) καθώς και των κυριότερων μεθόδων συσκευασίας (κενού, τροποποιημένη ατμόσφαιρα, αεροστεγή κ.ά.). Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην επίδραση της συσκευασίας στη διατήρηση της ποιότητας, την ασφάλεια και τη διάρκεια ζωής των τροφίμων.

Διάρκεια: 1 ημέρα, Θεωρητική διδασκαλία: 4 ώρες.

ΔΕ10-Μελέτες περίπτωσης & ανάλυση δεδομένων από τον κλάδο

Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της ΔΕ10

Η ενότητα αυτή επικεντρώνεται στην πρακτική εφαρμογή των θεωρητικών γνώσεων μέσω της ανάλυσης πραγματικών δεδομένων και μελετών περίπτωσης από τη βιομηχανία τροφίμων με τη χρήση ειδικών στατιστικών αναλύσεων. Στόχος είναι η εξαγωγή τεκμηριωμένων συμπερασμάτων και η ενίσχυση της ικανότητας των συμμετεχόντων να αντιμετωπίζουν πραγματικά προβλήματα και προκλήσεις στον κλάδο, βελτιώνοντας έτσι την πρακτική τους κατανόηση και δεξιότητες.

• Παραγοντικά πειράματα δύο επιπέδων: 2^k
• Κλασματικά παραγοντικά σχέδια: 2^k-p
• Ανάλυση επιφάνειας απόκρισης
• Πειράματα μίξης
• Περίγραμμα υπέρθεσης και διάγραμμα βελτιστοποίησης

Διάρκεια: 3 ημέρες, Θεωρητική διδασκαλία: 15 ώρες.

ΔE11-Σύνοψη εκπαιδευτικών ενοτήτων προγράμματος και τελική εξέταση

Συνοπτική περιγραφή σκοπού και περιεχομένου της ΔΕ11

Η παρούσα διδακτική ενότητα περιλαμβάνει συνοπτική ανασκόπηση και επανάληψη του συνόλου της διδακτέας ύλης, με στόχο την ενίσχυση της κατανόησης και αφομοίωσης των βασικών εννοιών από τους εκπαιδευόμενους. Στη συνέχεια, θα διεξαχθεί η τελική γραπτή αξιολόγηση, η οποία θα αποτελέσει το κριτήριο για την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος και την απονομή του αντίστοιχου πιστοποιητικού επιμόρφωσης.

Διάρκεια: 1 ημέρα, Θεωρητική διδασκαλία: 5 ώρες.

Μαθησιακά αποτελέσματα 

Με την ολοκλήρωση του προγράμματος, οι εκπαιδευόμενοι θα είναι σε θέση να αποκτούν ολοκληρωμένη γνώση των βασικών αρχών της τεχνολογίας τροφίμων και των εφαρμογών της στη βιομηχανική παραγωγή, και να χρησιμοποιούν στατιστικές τεχνικές για τον έλεγχο και την παρακολούθηση κρίσιμων παραμέτρων σε παραγωγικές διαδικασίες.